Praca ciągła w komórce U

Szczególne rozmieszczenie wyposażenia zwane komórką U umożliwia maksymalne wykorzystanie dysponowanego czasu pracy operatora, jednakże w przypadku procesu obróbki warunkiem jest dokładna synchronizacja maszyn.

Komórka U

W komórce U maszyny albo przenośniki ustawione są "w podkówkę" bądź dwoma rzędami blisko naprzeciw siebie. W przypadku obróbki maszynowej takie rozmieszczenie wyposażenia może wyglądać jak na poniższym schematycznym rysunku.

Rys. 1.

Komórka U

Maszyny ustawione są ciasno obok siebie, aby operator mógł szybko i bez wysiłku przemieszczać się od jednej do drugiej. Przy wyrównanych cyklach pracy maszyn i właściwej ich synchronizacji można uzyskać proces o wysokiej doskonałości.

Doskonały proces w komórce U

Idealny proces w takich systemach, jak szczupła produkcja (lean production) czy System Produkcyjny Toyoty powinien spełniać kolejno 3 priorytety:

• przede wszystkim materiał nie powinien czekać (tzn. proces ma być płynny w maksymalnym możliwym stopniu)
• po drugie człowiek nie powinien czekać tzn. praca powinna być ciągła (proces powinien być ciągły); kryterium to jest mniej ważne od pierwszego, co oznacza, że pewien nadmiar dysponowanego czasu pracy jest na ogół konieczny, choćby dla zapewnienia płynności procesu,
• po trzecie maszyna nie powinna czekać; jest to najmniej ważne kryterium, co w praktyce oznacza, że należy zapewnić pewien niewielki nadmiar mocy maszyn, zwłaszcza dla utrzymania maksymalnej płynności i ciągłości procesu.

Minimalny czas oczekiwania materiału osiąga się gdy operator porusza się w przeciwnym kierunku, niż obrabiany materiał tak, jak to zaznaczono strzałkami na Rys. 1., aczkolwiek w praktyce spotyka się 4 możliwe układy ruchu materiału i operatora.

Na Rys. 2. idealną synchronizację maszyn dla komórki U w procesie obróbki ilustruje uproszczona karta człowiek-maszyna (wykres człowiek-maszyna).

Rys. 2.

Wykres człowiek-maszyna dla komórki U. Objaśnienia w teście.

Objaśnienia do Rys. 2. Poglądowa karta działań wielopodmiotowych w układzie: jeden operator i cztery maszyny (karta człowiek-maszyna). Po lewej stronie pełen cykl pracy operatora, po prawej cykle pracy maszyn. Na cykl pracy operatora składają się czas przygotowawczo-zakończeniowy (Tpz) i czas przechodzenia od jednej maszyny do drugiej (W) dla wszystkich 4 maszyn oraz operacje manualne wykonywane przez operatora (M). Na cykl pracy maszyny składa się z czas przygotowawczo-zakończeniowy (Tpz) oraz czas operacji (O). Cyfry przy symbolach oznaczają numery maszyn. Odcinki zaznaczone kolorem szarym - bieg jałowy maszyn. Upływ czasu - od dołu do góry.

UWAGI

(1) Cykl pracy operatora na Rys. 2. rozpoczyna się od dwóch operacji manualnych i przejścia do maszyny nr 4.

(2) Założono, że każda maszyna samoczynnie rozładowuje się po wykonaniu obróbki (jap. Chaku-chaku albo chaku chaku rain). Czas na to potrzebny nie został osobno zaznaczony, zajmuje końcową część obróbki (O). Zatem czas przygotowawczo-zakończeniowy (Tpz) zaznaczony na rysunku obejmuje tylko załadowanie maszyny i czynności z tym związane.

(3) Doskonała synchronizacja polega na tym, że operator podchodzi do maszyny dokładnie w momencie, gdy maszyna rozładowała się. W ten sposób dysponowany czas pracy operatora wykorzystany jest maksymalnie.

(4) W praktyce na przechodzenie od maszyny do maszyny przeznacza się 2 sekundy. Jest to znacznie więcej, niż potrzeba, gdyż maszyny stoją obok siebie, lecz rezerwa czasu (ang. allowancy) zapewnia operatorowi poczucie, że nie musi się śpieszyć.

(5) Cykl jest krótszy od taktu – to charakterystyczna cecha stanowiska pracy z obsługą wielu maszyn, przy sterowaniu zapewniającym, że proces jest ciągnący (ang. pull).